De coalitie, onder de naam ‘Actieteam Netcapaciteit’, vraagt minister Rob Jetten voor Klimaat en Energie onder meer om een aantal wettelijke aanpassingen. Ook is voor een stimuleringsprogramma voor innovatieve oplossingen 200 miljoen euro per jaar nodig uit de nieuwe middelen voor klimaatbeleid.
Onvoldoende netcapaciteit
Jaarlijks investeert Nederland al gemiddeld circa 3 miljard euro in het elektriciteitsnet om zon- en windparken te kunnen aansluiten en elektrificatie van zowel huishoudens als bedrijven mogelijk te maken. Daarmee is ons land wereldwijd één van de koplopers als het gaat om zonnestroom. Als gevolg van de schaarste op het elektriciteitsnet wachten echter veel grote zon- en windparken, ondernemers en woningbouwprojecten op aansluiting. Ook de industrie heeft vanwege de verduurzamingsplannen in het Meerjarenprogramma Infrastructuur Energie en Klimaat (MIEK) veel capaciteit nodig op het elektriciteitsnet. Net als de plannen van gemeenten en provincies, voortkomende uit de Regionale Energie Strategieën (de RES’en).
Meerdere belemmeringen voor aanpassing van het net
Snelle verzwaring en aanpassing van het net worden nu belemmerd door grote tekorten aan technici, lange realisatietermijnen en regelgeving. Ook kunnen niet overal tegelijk de straten open. Veel grote zon- en windparken die de komende drie jaar op de planning staan, kunnen zonder creatieve oplossingen vooralsnog niet aangesloten worden. Concreet gaat het dan om ruim 10 Gigawatt aan zonnestroom en 3,7 Gigawatt aan windprojecten die in de pijplijn zitten, genoeg stroom voor ruim 6 miljoen huishoudens.
Snelle oplossingen zijn nodig
Het nieuwe Actieteam Netcapaciteit zoekt voor de grootste knelpunten snelle oplossingen in de komende kabinetsperiode en schetst in haar voorstel de hoofdlijnen waarlangs dit kan. Bestaande en nieuwe marktpartijen kunnen de mogelijkheid aangrijpen om slimme technieken in te zetten. Denk aan lokale opslag van energie, vraagstimulering of curtailment (regeltechnieken op basis van data, waarbij bijvoorbeeld aanbod- of vraagpieken worden afgevlakt). Verzwaring van het net en congestiemanagement blijven noodzakelijke structurele oplossingen.
Randvoorwaarden voor snelle oplossingen capaciteitstekort
De 14 partijen nemen met hun voorstel verantwoordelijkheid voor gezamenlijke oplossingen maar vragen tegelijkertijd minister Jetten voor Klimaat en Energie om mede-eigenaarschap en concrete acties.
Zo is op korte termijn invulling nodig van een aantal randvoorwaarden:
- het verkorten van realisatietermijnen voor netuitbreiding, bijvoorbeeld door het inrichten van een fast lane met gespecialiseerde (juridische) beleidsmedewerkers;
- de mogelijkheid voor overheden om – in overleg met betrokkenen – maatschappelijk afgewogen keuzes te maken bij het verdelen van de schaarse elektriciteit;
- snellere aanpassing van wet- en regelgeving die het mogelijk maakt dat netbeheerders en marktpartijen samen optimaal flexibiliteit (zoals batterijen) kunnen inzetten;
- onderzoek naar het effect van financiële prikkels in het technisch beroepsonderwijs. Denk bijvoorbeeld aan een afstudeerbonus voor mbo’ers techniek en extra financiering voor techniekopleidingen. Er zijn ook nu al veel te weinig technische vakmensen voor netverzwaring, maar óók om zonnepanelen en warmtepompen te plaatsen.
Stimuleringsprogramma voor creatieve oplossingen
Het Actieteam Netcapaciteit adviseert een stimuleringsprogramma van jaarlijks 200 miljoen euro gedurende deze kabinetsperiode voor de inzet van flexibiliteit en creatieve oplossingen. Hiermee krijgt de invoering van bestaande en nieuwe technieken bij grote knelpunten in het net een impuls zoals bijvoorbeeld grootschalige opslag of het sturen van de lokale vraag.
De volledige coalitie bestaat uit: Energie-Nederland, Energie Samen, Energy Storage NL, FME, Holland Solar, IPO, Koninklijke Bouwend Nederland, Netbeheer Nederland, NVDE, NWEA, Techniek NederlandVNG, VNO-NCW/MKB Nederland en WENB.
Download het actieplan Samen sneller het net op
